Melanchthon zaklimatyzowal sie w naszym miescie bardzo szybko. Decydujace bylo tutaj zapewne spotkanie z Marcinem Lutrem. Wiezi Melanchthona i Lutra byly zawsze bardzo silne. Juz wczesniej, podczas wspolnej pracy na Uniwersytecie, zawiazala sie miedzy nimi przyjazn. Jak bliski byl ten stosunek, wskazuje wypowiedz Melanchthona o swoim przyjacielu Lutrze:
" Wolalbym umrzec niz rozstac sie z tym mezczyzna."
Luter szybko przekonal Melanchthona o sprawie Reformacji. Stosunek kolegow z Uniwersytetu i wspolne dyskusje na temat Reformacji cechowalo "przyjazne kolezenstwo" (Heinz Scheible)." Opisalem doktryne wspolnoty ewangelickiej, i przyznaje, podazalem przy tym za Lutrem, z ktorym wiele po przyjacielsku omowilem."
Luter zapoznal Melanchthona takze z reformatorska teologia. Natomiast Melanchthon nauczyl Lutra jezyka greckiego. On namowil Lutra do przetlumaczenia Biblii na jezyk niemiecki zrozumialy dla ludu.
Jego udzial w teologicznym utrwaleniu ruchu reformatorskiego nie ogranicza sie wiec jedynie do "Loci communes" z roku 1521, pierwszego reformatorskiego dogmatu i sporzadzenia Augsburskiego Wyznania Wiary (1530).
Oto co sadzil Luter o swoim przyjacielu i koledze:
" Ten maly Grek przewyzsza mnie nawet w teologii "
Juz przy pierwszym powaznym sporze miedzy Lutrem i kosciolem rzymskim, podczas dyskusji w Lipsku w roku 1519 Melanchthon jest obecny. W czasie tej spornej dyskusji z Johannesem Eck, jednym z najostrzejszych papieskich teologow, pisze Lutrowi mala karteczke z fragmentami Biblii, ktore obalaja pozycje priorytetu Papieza - punkt sporu tej dyskusji. Eck zapedzony zostal, miedzy innymi przez to, w kat tak, ze rozmowa konczy sie remisem.Luter o Melanchthonie:
"W calej mojej dzialalnosci pedagogicznej nic nie jest dla mnie cenniejsze niz rada Philippa. Opinie tego mezczyzny i jego autorytet cenie o wiele bardziej niz wszystkich plugawych Eckow ".
Loci communes. Pierwszy
Ewangelicki Dogmat z 1521; pozniej
wielokrotnie uzupelniany i dodrukowywany
Po smierci Lutra Melanchthon zostal rzecznikiem Reformacji. Juz wczesnie zrozumial, co to dla niego oznacza:
" Luter opuscil doczesny padol, a ja poza bolem mam jeszcze wiecej zmartwien i pracy."
Melanchthon (nie tylko po smierci Lutra) pozostal do konca zycia czolowym reprezentantem niemieckiej Reformacji.